Czynniki ryzyka rozwoju łagodnego przerostu gruczołu krokowego
Prostata jest narządem hormonozależnym - jego rozwój uzależniony jest od środowiska hormonalnego kontrolowanego przez oś podwzgórze - przysadka - jądra. Stwierdzone czynniki ryzyka wystąpienia BPH to wiek i obecność androgenów wydzielanych przez jądra.
Rasa i środowisko
Najprawdopodobniej występowanie tej jednostki chorobowej jest częstsze u rasy czarnej, ale wymaga to dalszych badań. U mężczyzn rasy żółtej częstość BPH jest mniejsza, ale zauważono, że migracja z Azji do krajów zachodnich zwiększa ryzyko zachorowania. Sugeruje to znaczenie czynników środowiskowych. Potwierdzeniem tej tezy jest obserwacja, że wraz z częstszym stosowaniem diety krajów zachodnich w Japonii, rośnie częstość BPH.
Dieta
Ma ona wpływ na występowanie rozrostu gruczołu krokowego. BPH występuje rzadziej u mężczyzn, którzy spożywają duże ilości warzyw. Fitoestrogeny, między innymi genisteina, działa antyandrogennie i występuje właśnie w warzywach.
Czynnik genetyczny
Występuje skłonność do rodzinnego występowania klinicznie istotnego BPH. Ryzyko zachorowania wzrasta, jeśli co najmniej jeden bliski krewny mężczyzny chorował na łagodny rozrost stercza.
Objawy gruczolaka stercza
Do objawów choroby należy częstomocz, konieczność oddawania moczu w nocy, gwałtowne parcia na pęcherz moczowy, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza. Może pojawić się również zwężony strumień moczu, osłabienie strumienia moczu i/lub przerwany strumień moczu czy zatrzymanie moczu.
Diagnostyka BPH
Podstawą w diagnostyce łagodnego rozrostu prostaty jest dokładny wywiad i ocena zaawansowania objawów. Kolejny etap to badanie per rectum, ogólne badanie moczu, posiew moczu oraz pomiar stężenia PSA w surowicy.
Możliwe, że lekarz prowadzący zleci również obrazowe badanie układu moczowego czy ultrasonograficzne doodbytnicze badanie TRUS. Przydatny w ocenie postępu choroby jest pomiar objętości moczu powstającego w pęcherzu po mikcji czy badanie urodynamiczne.
Leczenie łagodnego rozrostu gruczołu krokowego
Około 1/5 chorych zgłaszających się do lekarza z powodu rozrostu gruczołu krokowego jest ostatecznie poddawana leczeniu zabiegowemu. U większości z nich początkowo postępowanie medyczne sprowadza się do obserwacji. Stopniowo jednak nasilają się objawy i należy wdrożyć leczenie farmakologiczne lub zabiegowe.
Przy wyborze metody leczenia należy brać pod uwagę poniższe kwestie:
- kliniczne wskazania oraz przeciwwskazania dotyczące zapobieganiu chorobie dla każdego pacjenta indywidualne;
- preferencje chorego oraz jego bliskich;
- koszty i efektywność leczenia.
Celem jest poprawa jakości życia i zapewnienie codziennego komfortu mężczyźnie.
Leczenie farmakologiczne BPH
Najczęściej stosowanymi lekami w leczeniu łagodnego rozrostu stercza są to leki z grupy alfa-blokerów. Mechanizm ich działania polega na rozluźnieniu mięśni gładkich w sterczu i szyi pęcherza moczowego co skutkuje poprawnym przepływem moczu i skuteczniejszym opróżnianiu pęcherza moczowego. Kolejną grupą leków stosowanych w terapii łagodnego rozrostu stercza są leki blokujące enzym 5-α-reduktazy. Ich działanie polega na hamowaniu konwersji testosteronu w dihydrotestosteron, przez co wpływają długoterminowo na zmniejszenie objętości stercza.
Leczenie chirurgiczne łagodnego rozrostu prostaty
Zabieg chirurgiczny jest wskazany u chorych, u których:
- pojawiły się powikłania związane z przebiegiem BPH
- nie osiągnięto zadowalającego złagodzenia objawów pod wpływem farmakoterapii
- którzy chcą zrezygnować z długofalowej terapii i pragną szybkiego oraz ostatecznego wyleczenia.
Metody chirurgicznego leczenia łagodnego rozrostu gruczołu krokowego
- Przezcewkowa elektroresekcja szyi pęcherza (TURP)
- Przezcewkowe nacięcie szyi pęcherza (TUIP)
- Adenomektomia (operacyjne wyłuszczenie gruczolaka stercza)
- Laserowa enukleacja gruczolaka stercza
- Laserowa waporyzacja gruczolaka stercza
Metody zabiegowe dają najlepsze rezultaty w łagodzeniu objawów zaawansowanej choroby oraz pozwalają na przywrócenie prawidłowego odpływu moczu. Rzadziej stwarzają konieczność prowadzenia dalszej terapii, chociaż mogą wiązać się z większą częstością powikłań, w porównaniu do leczenia zachowawczego.
